Categoriearchief: Lezingen

Inval Zuid-Limburg door Willem van Oranje

 

Beeldvorming en werkelijkheid rond ’de vader des vaderlands’

Lezing door Lei Heijenrath.
Dinsdag 4 februari om 20.00 uur in Sportcafé, Wijngracht 9 te Bocholtz.

Inval Zuid-Limburg door Willem van Oranje
Inval Zuid-Limburg door Willem van Oranje

Inval Zuid-Limburg

Ruim 450 jaar geleden brak de 80-jarige oorlog uit. Die begon in Zuid-Limburg en leidde uiteindelijk tot een onafhankelijk Nederland. Prins Willem van Oranje was de aanstichter van de rebellie tegen koning Philips de Tweede van Spanje.

In deze lezing staat Lei Heijenrath stil bij de omstandigheden die hebben geleid tot de inval in Zuid-Limburg in 1568. De veldtocht die Willem van Oranje ondernam in een ultieme poging om zich van de Nederlanden meester te maken en die jammerlijk mislukte. Aandacht wordt besteed zowel aan de hoofdrolspelers op het politieke toneel als aan de gevolgen die de militaire operatie had voor de burgerbevolking en de verwoesting van de streek. Ook bespreekt hij de tekst van het Wilhelmus die geïnspireerd is op die gebeurtenissen, zodat iedereen na afloop weet wat die woorden van ons volkslied betekenen.

Lei Heijenrath

De inleider is neerlandicus en voorzitter van de stichting Fontes Rodenses te Kerkrade. Deze stichting houdt zich bezig met de bestudering van de geschiedenis van het voormalige Land van Rode. Een aantal publicaties zowel op regionaal historisch gebied als op dat van de dialecten staan op naam Lei Heijenrath.

Voor leden van de Heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

———————-

Niet van hier.
Kinderen van gekleurde bevrijders

Lezing door Kelly Krijntjes

Dinsdag 12 november a.s. om 20.00 uur in de zaal van Partycentrum Oud Zumpelveld, Irmstraat 23 te Simpelveld.

Niet van hier; kinderen van gekleurde bevrijders
Niet van hier; kinderen van gekleurde bevrijders

Bevrijdingskinderen

Naar schatting zijn vanaf 1945 in ons land na de Tweede Oorlog zo’n 8.000 bevrijdingskinderen geboren. Ongeveer 70 van hen groeiden met een donkere huidskleur op in een nagenoeg volledig wit, katholiek Limburg.

De acceptatie van deze ‘kinderen van zwarte bevrijders’ verliep beslist niet soepel. Ze werden als kleuters om hun uiterlijk gezien als ‘exotisch’, als ‘missiekindjes’ of – onmiskenbaar – als Amerikaantjes. Als tieners hadden ze het lastig en hun hele leven leden ze eronder dat vragen over hun afkomst stelselmatig onbeantwoord bleven. In het boek ‘Kinderen van zwarte bevrijders’ vertellen ze hoe het was als uitzondering te leven. Recent kwam een aantal van hen in contact met hun biologische familie in de VS. Kelly Krijntjes gaat in de lezing in op de verhalen van deze kinderen.

Kelly Krijntjes

Samen met Mieke Kirkels, de schrijfster van het boek “Kinderen van zwarte bevrijders”,  werkt Kelly Krijntjes aan de nieuwe website BlackLiberators.nl. Deze website wordt een soort leesboek die de door Mieke verzamelde verhalen en de door haar geschreven boeken over onze Afro-Amerikaanse bevrijders bundelt en samenvat. Recentelijk heeft Kelly ook de tentoonstelling over Afro-Amerikaanse bevrijdingssoldaten mede vormgegeven die momenteel in Groesbeek en binnenkort in Maastricht te zien is.

Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

===========

Presentatie nieuwe ZumBó: Groot dialect dictee!

10 november 14-17 uur: Presentatie nieuwe ZumBó: Groot dialect dictee!

Zumbo Diksiejoneer Cover 2019
Oude en nieuwe ZumBó Diksiejoneer

Herkent u deze nog: de ZumBó Diksiejoneer, hét woordenboek van het Zumpelvelds en Bócheser dialekt?

In 2005 werd hij uitgebracht door Heemkundevereniging De Bongard en iedereen die zich bekommerde om de instandhouding en precieze schrijfwijze van ons dialect, heeft er één in huis gehaald. 521 exemplaren waren er gedrukt, en na een paar maanden was er niet één meer over. Wat nu? Het is nog altijd even belangrijk dat we ons dialect blijven bijhouden, bewaken en bewaren.

Daarom heeft De Bongard besloten om de ZumBó Diksiejoneer opnieuw uit te brengen! Alleen deze keer niet alleen op papier, maar ook in een digitale uitgave. Volledig geactualiseerd en opnieuw vormgegeven is hij voor u beschikbaar als doorzoekbaar PDF-bestand, speciaal op maat voor gebruik op de mobiele telefoon. Eindelijk is de nieuwe, digitale editie van het ZumBó Diksiejoneer binnenkort te verkrijgen voor het luttele bedrag van €5 via info@DeBongard.nl

De verschijning van de digitale Zumbó Diksiejoneer gaan we vieren tijdens het

Groot ZumBó Dialect Dictee! Dit dictee zal plaatsvinden op zondag 10 november 2019 van 14.00 tot plusminus 17.00 uur in ‘Café Oud Bocholtz’, Pastoor Neujeanstraat 11 in Bocholtz.

Iedereen die ons dialect hoog heeft zitten, wordt dringend opgeroepen om mee te doen! Schoolkinderen, leerkrachten, politici, middenstanders, geestelijken, carnavalsvierders, sporters, buurtverenigingen enz., enz. dagen we uit om met een team mee te doen met het Groot ZumBó Dialect Dictee en te strijden voor de titel: 1-ste Zumbó Dialect Baas.

Hoewel de jury is geïnstrueerd om streng doch rechtvaardig toe te zien op een rechtvaardig verloop, is het vooral de bedoeling om er een feestelijke en gezellige avond van te maken!

Je kunt je opgeven voor de Simpelveldse of de Bocheser Schrijfwijze, maar ook Noorderlingen en Nieuwkomers met hart voor onze taal kunnen deelnemen. Zij kunnen punten scoren met een correcte Nederlandse vertaling van het dictee.
De winnaars ontvangen naast toepasselijke eer een even toepasselijke prijs!

Deelname is mogelijk in twee categorieën, individueel en teams. De kosten bedragen, inclusief Digitale Diksiejoneer, € 5 per persoon of € 10 per team van max 4 personen. Elke deelnemer die van tevoren betaalt, krijgt ook van tevoren de Digitale Diksiejoneer per mail toegestuurd! Betalen bij entree kan ook, maar dan krijg je de Digitale Diksiejoneer pas achteraf en is het natuurlijk moeilijker oefenen.
Aanmelden via mail: debongard@hotmail.com. Graag naam en de categorie (individueel of team) in de mail vermelden.
Laten we er een feestelijke en gezellige middag van maken!

Leesplankje ZumBó Diksiejoneer

Cursus Simbo-kunde

Cursus ZumBókunde. Privileges ceremonie Duitse Orde
Simbo-kunde:  meer te weten komen over de cultuur en geschiedenis van Simpelveld en Bocholtz

Een initiatief van Heemkundevereniging de Bongard. Veel mensen in onze gemeente Simpelveld vragen ons hoe zij meer te weten kunnen komen over onze gemeente en het verleden van onze gemeente. Uiteraard willen wij als heemkundevereniging daarop ingaan.

Wij hebben een cursus ontwikkeld die verschillende aspecten nader belicht. De hele cursus bestaat uit 6 modules die onafhankelijk van elkaar kunnen worden gevolgd. Bij elke module van de cursus hoort een cursusboek. De eerste 2 modules zijn inmiddels af.

Module 1 gaat over Landarbeid.
Module  2 gaat over de politiek in onze gemeente.
Per module zijn 2 avonden van ongeveer 2 uur voorzien plus een excursie.

Module 1: Landarbeid

In onze mooie gemeente Simpelveld treffen we zowel moderne boerenbedrijven als bedrijven die nog gevestigd zijn in oude boerenpanden. Veel van deze oude boerderijen zijn inmiddels verkocht aan particulieren die er een woonhuis van gemaakt hebben of het voormalige boerenbedrijf inmiddels op een andere manier proberen te exploiteren;  b.v. een restaurant, een B&B, een hotel of een pension. In deze module gaan we vanuit het verleden een inzicht proberen te krijgen in het boerenbedrijf hier in de gemeente en we proberen duidelijk te krijgen hoe het moderne boerenleven zich afspeelt. We kijken verder rond in de gemeente om te ontdekken waar de bedrijven nu liggen aan de hand van een rondgang/wandeling langs de boerenwoningen. Alleen theorie geeft natuurlijk niet het precieze inzicht. In deze module dus een samenhang tussen theorie en praktijk.

Module 2: Politiek

Niets in een democratie gaat zonder de inspraak van de burgers. Op geregelde tijden worden verkiezingen gehouden en op dat moment kan de burger middels het uitbrengen van een stem op een partij naar keuze kenbaar maken wat hij of zij graag zou willen zien bereiken in de komende periode. Op het niveau dat het dichtst bij de burger staat is er de gemeente. In ons geval is het de gemeente Simpelveld. Inwoners van de gemeente zijn gerechtigd om één maal per 4 jaar een stem uit te brengen en/of zichzelf verkiesbaar te stellen.
Deze module geeft een inzicht in de basis van de politiek en het functioneren van de politiek in de praktijk. Alleen theorie geeft natuurlijk niet het precieze inzicht. Ook in deze module dus een samenhang tussen theorie en praktijk. De module wordt afgesloten met een bezoek aan de raadsvergadering en een bezoek aan het college van burgemeester en wethouders.

———————————————————-

Lezing: Slag om Aken

Slag om Aken

Lezing met film door Luc Wolters

dinsdag 29 oktober a.s. om 20.00 uur, in de zaal van Café Oud Bocholtz, Pastoor Neujeanstraat 11 te Bocholtz.

Impressie schade bij de slag om Aken
Impressie van de schade bij de slag om Aken

Eerste veroverde Duitse stad

Aken zou de eerste Duitse stad worden die de geallieerden veroverden. De betekenis – ook de symbolische – van deze stad was groot. Aken stond niet voor niets bekend als de stad van de legendarische Karel de Grote, de stad bovendien waar tot 1531 op enkele uitzonderingen na alle Duitse koningen werden gekroond. Het was dus niet zomaar een stad.
Met name de Duitsers hechtten, tot in het hoofdkwartier van de Führer aan toe, grote symbolische waarde aan Aken. Dat was de reden waarom de weerstand groot was zoals de Amerikanen bij de verovering van Aken ondervonden.

Slachtoffers ná de bevrijding

Juist die grote weerstand zorgde aan de andere kant van de grens, in Bocholtz en Simpelveld, voor een aantal slachtoffers, wier overlijden plaatsvond ná de bevrijding. Deze omstandigheid dat er slachtoffers vallen als de grensplaatsen al bevrijd zijn en mensen zich veilig wanen, nodigt ertoe uit de aandacht op Aken te richten. Waarbij ook grensoverschrijdende aandacht is
voor onze buren, van wie velen ook ongewild in dit oorlogsgeweld beland waren en die in werk en leven grote offers moesten brengen. De stad werd voor een groot deel in puin geschoten, waarbij honderden slachtoffers te betreuren waren. Nog jaren na de oorlog werd in de kapotte stad puingeruimd en moest heropbouw plaatsvinden.

De lezing en film neemt u mee naar de gebeurtenissen tijdens de slag om Aken en de gevolgen ervan voor bewoners in de stad en direct omgeving.
Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

Heemkundevereniging De Bongard Simpelveld-Bocholtz

Save the dates:
Vanaf 5 november a.s. cursus ZumBokunde
10 november a.s. Groot ZumBo Dialect Dictee
12 november a.s. is de lezing ‘Kinderen van gekleurde bevrijders’
1 december a.s. adventmarkt Bóches Harmoniezaal

Boekpresentatie Houd Moed!

 

Vrijdag 30 augustus a.s. 20.00 uur, zaal van Partycentrum Oud Zumpelveld aan de Irmstraat 23 te Simpelveld.

Boekpresentatie Houd Moed!
Houd moed!, persoonlijke oorlogsverhalen uit Simpelveld en Bocholtz

Houd Moed!

Op 16 en 17 september 1944 werden Simpelveld en Bocholtz door de geallieerden bevrijd. 75 jaar later presenteert Heemkundevereniging de Bongard een groot aantal levensschetsen van slachtoffers uit Simpelveld en Bocholtz.

Graag willen wij u uitnodigen voor onze boekpresentatie van het nieuwe Tweede Wereldoorlog boek ‘Houd Moed!’. De titel van dit boek is een citaat uit de laatste brief die verzetsstrijder Huub Hamers vanuit de gevangenis naar zijn familie stuurde. Het is zijn laatste wens aan zijn familie.

Biografieën vormen de rode draad door dit boek met 32 verhalen. We maken o.a. kennis met verzetsman Sjeng Coenen, Joep Francotte, soldaat Joep Peters, Dachau-overlevende pastoor Johan Rothkrans en onderduikers Appie Drielsma en Peter van Soest. Toch is dit boek geen heldenepos. Was je in de oorlogsjaren op de verkeerde plaats op de verkeerde tijd, dan kon een granaat zomaar een eind aan je leven maken. En na de bevrijding was het hebben van de Duitse nationaliteit genoeg om door de Amerikanen gevangen genomen te worden.

Oorlog is een abstract begrip wanneer je vrijheid gewend bent. Door te lezen over wat er zich in de oorlogsjaren op plekken die inwoners van Simpelveld en Bocholtz zo goed kennen afspeelde, komt de geschiedenis een stuk dichterbij. Over een paar jaar zijn er geen ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog meer. De overlevering is wat overblijft en die bestaat uit werken zoals dit boek. Luc Wolters en zijn medeauteurs hebben enorm veel werk verricht door deze 32 verhalen te achterhalen en te bundelen in 420 pagina’s. Laten we ze lezen, nu en in de toekomst.

Boekpresentatie

Graag willen wij u uitnodigen voor onze boekpresentatie van het nieuwe tweede wereldoorlog boek ‘Houd Moed!’. De titel van dit boek is een citaat uit de laatste brief die verzetsstrijder Huub Hamers vanuit de gevangenis naar zijn familie stuurde. Het is zijn laatste wens aan zijn familie. Vanaf 19:30 wordt u welkom geheten in de zaal van Café Oud Zumpelveld in de Irmstraat 23 Simpelveld, waar 20:00 uur wordt gestart met de introductie van dit bijzondere boek geschreven door Luc Wolters en diverse andere auteurs.

Er zal geen entree worden geheven, maar consumptie is voor eigen rekening.
Het boek zal hierna te verkrijgen zijn in onze boekenstand. Met dank aan subsidies van fonds FSI en Ralph Hamers en een voorintekening van de gemeente Simpelveld voor een stevig aantal exemplaren bedraagt de prijs slechts €30,-

=================================

 

De Staatsmijn Beatrix,
symbool van energietransitie

De Staatsmijn Beatrix

Symbool van energietransitie

Lezing door Luc Wolters
Dinsdag 9 april 20.00 uur, zaal van Partycentrum Oud Zumpelveld aan de Irmstraat 23 te Simpelveld.

De Staatsmijn Beatrix Symbool van energietransitie
De Staatsmijn Beatrix, symbool van energietransitie

Staatsmijn Beatrix

Misschien bij velen niet bekend, maar naast de vier Zuid-Limburgse Staatsmijnen had het staatsbedrijf ook plannen om ter hoogte van Roermond een mijn bij Vlodrop-Herkenbosch te stichten.

Voorgeschiedenis

De lezing is gebaseerd op de in juni 2018 verschenen bronnenstudie*. Deze studie legt de voorgeschiedenis van de Beatrix bloot. In de lezing wordt ingegaan op het in kaart brengen van de voorhanden kolen (circa 1900) en het Zuid-Limburgse kolenbekken dat al vroeg door particulieren en later ook door de Staatsmijnen ontgonnen werd. De groepen die de kolen bij Roermond al in de jaren twintig wilden ontginnen, de eerste mijnhype en het sneuvelen van alle vooroorlogse plannen komen eveneens ter sprake. Omstreeks 1940 leken alle partijen overstag, maar brak de oorlog uit. In 1949 kreeg het kolenveld een plek in de Industrialisatienota van minister Van den Brink. Hij wist de Staatsmijnen over te halen om een nieuwe mijnzetel te starten. Na nader onderzoek besloot de Ministerraad in 1952 tot de realisatie van deze mijn, die Staatsmijn Beatrix zou gaan heten.

Energietransitie

De aanleg van de Beatrix behelsde vele beloften. Deze zou bij Herkenbosch in natuurgebied de Meinweg komen te liggen. Het moest de grootste mijn van Nederland en de modernste van Europa worden, die aan tenminste 3.500 werknemers werk zou gaan bieden. Om dit mogelijk te maken in deze tamelijke uithoek van het land, waren nieuwe infrastructuur, veel nieuwe huizen en sociale voorzieningen nodig. De streekontwikkeling werd tot in de ministerraad bediscussieerd. De schachten werden volgens de nieuwste methodes geboord en van flexibele maar stabiele wandbekleding voorzien. Een technisch hoogstandje. Maar hier was wel een decennium werk voor nodig. In die tijd kantelde de volledige energievoorziening. Daarbij was het sneuvelen van het plan voor de Beatrix de eerste voorbode van de grote Nederlandse energietransitie (1959-1965 e.v. tot 1974). Na het schrappen van de mijnplannen in 1962 waren er protesten, werd de streekontwikkeling voltooid en krabbelde de Roerstreek veelal op eigen kracht weer op.

Overigens is het onderwerp zeer actueel, daar een ingrijpende energietransitie zoals die zich destijds voltrok, ook vandaag de dag speelt met het stoppen met aardgas.
* Luc Wolters, Staatsmijn Beatrix. Gemiste kans of zegen? Vantilt, Heemkundevereniging Roerstreek, Stichting Rura (Roermond, Nijmegen 2018) 200 blz. € 25,-.

Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

Heemkundevereniging De Bongard Simpelveld-Bocholtz

150 jaar Limburg

‘Heden zijn wij niets anders meer dan Nederlanders…’

Limburg, Nederland en de Duitse Bond.

Lezing door Jacques van Rensch en Eric Lemmens
Dinsdag 13 november 20.00 uur, zaal van Partycentrum Oud Zumpelveld aan de Irmstraat 23 te Simpelveld.

Vlag van Limburg
Urban vlag van Limburg

150 jaar Limburg

Op 11 mei jl. was het precies 150 jaar geleden dat het Verdrag van Londen een einde maakte aan het Limburgse lidmaatschap van de Duitse Bond. Zo’n dertig jaar lang was het grootste deel van de provincie onderdeel geweest van twee staatkundige verbanden: van het Koninkrijk der Nederlanden en van de Duitse Bond. Vanaf 11 mei 1867 was Limburg voortaan, zoals gouverneur Theo Bovens het uitdrukte, ‘uniek van Nederland en uniek in Nederland’. Maastricht nam hierbij – zoals vaker in de Limburgse geschiedenis – een bijzondere positie in.

Limburg en de Duitse Bond

De lezing gaat in op de relatie van Limburg met de Duitse Bond: wat hield die relatie in en hoe stonden de Limburgers er tegenover? En hoe zat het met die bijzondere positie van Maastricht? Waren de Limburgers in 1867 eigenlijk blij met het verbreken van de band met de Duitse Bond en met hun toen voortaan eenduidige Nederlandse nationaliteit?

Bijzondere aandacht besteedt de lezing aan de spannende jaren 1848-1849 toen het streven naar Duitse eenwording ook Limburg meetrok in de internationale ontwikkelingen. In Limburg wapperden Duitse vlaggen en een revolutionair lied deed de ronde…

Jacques van Rensch en Eric Lemmens

Mr. dr. Jacques van Rensch werkte gedurende bijna veertig jaar binnen het Limburgse archiefwezen en is thans als rijksarchivaris in Limburg verbonden aan het Regionaal Historisch Centrum Limburg.’ Gedurende vele jaren hield hij zich bezig met Limburgse regionale geschiedenis en publiceerde onder andere over rechtsgeschiedenis, kerkgeschiedenis en middeleeuwse kunstgeschiedenis.

Dr. Eric Lemmens studeerde politicologie in Nijmegen en promoveerde in 2004 aan de Universiteit Maastricht. Momenteel is hij werkzaam op het kabinet van de commissaris van de Koning (gouverneur) in de provincie Limburg. Daar houdt hij zich hoofdzakelijk bezig met de grensoverschrijdende samenwerking.

Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

Heemkundevereniging De Bongard Simpelveld-Bocholtz

Bôches bliet Bôches

Bôches bliet Bôches

Een presentatie met film en beeldmateriaal het verzet in Bocholtz tegen de herindeling (1982). Lezing door Leo Franzen
Dinsdag 2 oktober 20.00 uur, zaal van Café Oud Bocholtz, Pastoor Neujeanstraat 11 te Bocholtz.

Bôches bliet BôchesDemonstratie in Bocholtz, zaterdag 13 oktober 1979

‘Opstand’ in Bocholtz
Het thema van de ‘Maand van de geschiedenis’ is ‘Opstand’. Op grond daarvan heeft Heemkundevereniging De Bongard gekozen voor het protest en de weerstand in Bocholtz tegen de gemeentelijke herindeling van 1982. Dit vond plaats onder het motto “Bôches bliet Bôches”. Nog nooit waren zoveel mensen in Bocholtz op de been als tijdens de protestmanifestatie op die gedenkwaardige zaterdag 13 oktober 1979. De winkels sloten zelfs een uur eerder om deze bijeenkomst te laten slagen.

De grootschalige herindeling van Zuid-Limburg kwam niet uit de lucht vallen. Jarenlange plannenmakerij ging eraan vooraf en diverse scenario’s passeerden de revue. Daarom was het gedurende meerdere jaren onrustig op gemeentelijk en dorpsniveau. Ter inleiding op de lezing wordt de herindeling kort in historisch perspectief geplaatst door voorzitter Luc Wolters.

Unieke film

Behalve het algemene thema ‘Opstand’ was de directe aanleiding om aandacht aan dit thema te besteden een schenking door de zoon van burgemeester Persoon. De laatste burgervader van het zelfstandige Bocholtz. Hij overhandigde de heemkundevereniging een groot filmblik met de filmbeelden (zonder geluid) van de massale protestbijeenkomst in 1979 in Bocholtz. De unieke film is gedigitaliseerd en wordt die avond vertoond.

Opstandig verhaal, fraaie foto’s

Voorts is Leo Franzen gevraagd om een presentatie te geven over de herindeling, waarbij Bocholtz met Simpelveld samenging in de gemeente Simpelveld. Leo Franzen, uitgever van het weekblad Bôches Troef, heeft jaren geageerd tegen een (vermeende?) achterstelling van Bocholtz. Hij zal onder meer uniek fotomateriaal van de protestbijeenkomst tonen, geschoten door Wiel Laven, schoolleider v/d jongensschool en redacteur van Bôches Troef. Daarop zijn niet alleen de verenigingen met hun spandoeken te zien, maar ook veel deelnemers en toeschouwers te herkennen. Het wordt een gedenkwaardige, misschien wel ‘opstandige’ avond.

Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

Heemkundevereniging De Bongard Simpelveld-Bocholtz

Historische Limburgse grensverhalen

Boekpresentatie ‘grenzenloos’;
de lezing

dinsdag 26 juni, door de schrijvers/tekenaars
Om 20.00 uur in de zaal van Partycentrum Oud Zumpelveld aan de Irmstraat 23 te Simpelveld.

Een presentatie over ‘the making of ‘ het succesvolle stripboek over de grenzen van Limburg

Grenslandschappen zijn tegenwoordig nog het meest pregnant aanwezig langs de rijksgrenzen in het oosten en zuiden van ons land. Hier is de grens niet alleen als concreet object in het landschap aanwezig, maar stapelt zij zich ook in andere bereiken op. Vooral in de periode 1914-1992, van het begin van de Eerste Wereldoorlog tot aan de opheffing van de Europese binnengrenzen, was er nog duidelijk sprake van een fysieke grens, dat wil zeggen in de vorm van prikkeldraad, wachttorens, slagbomen, hekken en de reeds langer aanwezige grenspalen die sedert de Franse Tijd de oude grenstekens vervingen.
Nadien is de grens in zijn fysieke vorm slechts her en der als monument aanwezig: gerestaureerde douanehuisjes, een opgetuigde slagboom of een vergeten grensbord. In cultureel opzicht is de grens echter wel nog altijd voelbaar door verschillen in taal, gewoontes, architectuur enzovoort.

1903 - schutterij te SimpelveldTekening uit het boek ‘Grenzenloos’

Bij de rijksgrens tussen Kerkrade in zuidoost Limburg, het voormalig Nederlands mijngebied, en het Duitse Herzogenrath komen tal van verhalen uit verschillende periodes samen. Het draagt vanuit cultuurhistorisch oogpunt dat wil zeggen als optelsom van archeologische, historisch-geografische en bouwarchitectonische waarden schijnbaar te weinig elementen om hoog te scoren op de prioriteitenlijst. Maar juist deze soort verborgen en verdwenen geschiedenis is interessant voor kunstenaars om te verkennen.

In 2017 was het 150 jaar geleden dat Limburg, na het ontbinden van de Duitse bond, definitief onderdeel werd van het Koninkrijk der Nederlanden. Maar daarna lagen de grenzen van onze zuidelijkste provincie nog verre van vast, al helemaal niet in de hoofden van haar inwoners. In deze tijd staan grenzen weer in het centrum van de belangstelling: moeten ze open of moeten ze dicht? Hoe begrenzen de grenzen onze identiteit en wat hebben we gemeen met mensen aan de andere zijde van de grens? Politici roepen op tot het sluiten ervan en wensen een terugkeer naar de ‘veilige’ staat van weleer. De historie van Limburg en haar alsmaar veranderende grens laten echter zien dat het nog niet zo eenvoudig is.

Vijf striptekenaars maakten een uniek album met getekende reportages en verhalen over de grens met België en Duitsland. De tekenaars Marco Jeurissen, Jean Gouders, Gady Mirtenbaum, Berend Vonk en Toon Hezemans gingen op zoek naar vergeten verhalen en verborgen geschiedenissen. Het resultaat werd vastgelegd in het stripalbum Grenzenloos. Nu het boek er is lijken de inspanningen van het maakproces vergeten. Maar ook ‘the making of’ is de moeite waard om kennis van te nemen; hoe gaat een striptekenaar te werk? wat zijn zijn bronnen? wat is werd niet opgenomen in het boek? En wat is comic journalism? Al deze vragen beantwoorden de makers in hun presentatie over de totstandkoming van hun boek ‘Grenzenloos’. Een lezing in vijf hoofdstukken met humor èn diepgang. Na afloop signeren de makers niet met een krabbel, maar met een hele tekening!

Het stripalbum is verkrijgbaar tijdens lezingen en in alle boekhandels of via www.grenzenloosboek.nl
De tenaars die tekenden voor ‘Grenzenloos’:
Toon Hezemans, Jean Gouders, Berend J. Vonk, Gady Mirtenbaum, Marco Jeurissen

Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.

Heemkundevereniging De Bongard Simpelveld-Bocholtz