De Staatsmijn Beatrix
Symbool van energietransitie
Lezing door Luc Wolters
Dinsdag 9 april 20.00 uur, zaal van Partycentrum Oud Zumpelveld aan de Irmstraat 23 te Simpelveld.
De Staatsmijn Beatrix, symbool van energietransitie
Staatsmijn Beatrix
Misschien bij velen niet bekend, maar naast de vier Zuid-Limburgse Staatsmijnen had het staatsbedrijf ook plannen om ter hoogte van Roermond een mijn bij Vlodrop-Herkenbosch te stichten.
Voorgeschiedenis
De lezing is gebaseerd op de in juni 2018 verschenen bronnenstudie*. Deze studie legt de voorgeschiedenis van de Beatrix bloot. In de lezing wordt ingegaan op het in kaart brengen van de voorhanden kolen (circa 1900) en het Zuid-Limburgse kolenbekken dat al vroeg door particulieren en later ook door de Staatsmijnen ontgonnen werd. De groepen die de kolen bij Roermond al in de jaren twintig wilden ontginnen, de eerste mijnhype en het sneuvelen van alle vooroorlogse plannen komen eveneens ter sprake. Omstreeks 1940 leken alle partijen overstag, maar brak de oorlog uit. In 1949 kreeg het kolenveld een plek in de Industrialisatienota van minister Van den Brink. Hij wist de Staatsmijnen over te halen om een nieuwe mijnzetel te starten. Na nader onderzoek besloot de Ministerraad in 1952 tot de realisatie van deze mijn, die Staatsmijn Beatrix zou gaan heten.
Energietransitie
De aanleg van de Beatrix behelsde vele beloften. Deze zou bij Herkenbosch in natuurgebied de Meinweg komen te liggen. Het moest de grootste mijn van Nederland en de modernste van Europa worden, die aan tenminste 3.500 werknemers werk zou gaan bieden. Om dit mogelijk te maken in deze tamelijke uithoek van het land, waren nieuwe infrastructuur, veel nieuwe huizen en sociale voorzieningen nodig. De streekontwikkeling werd tot in de ministerraad bediscussieerd. De schachten werden volgens de nieuwste methodes geboord en van flexibele maar stabiele wandbekleding voorzien. Een technisch hoogstandje. Maar hier was wel een decennium werk voor nodig. In die tijd kantelde de volledige energievoorziening. Daarbij was het sneuvelen van het plan voor de Beatrix de eerste voorbode van de grote Nederlandse energietransitie (1959-1965 e.v. tot 1974). Na het schrappen van de mijnplannen in 1962 waren er protesten, werd de streekontwikkeling voltooid en krabbelde de Roerstreek veelal op eigen kracht weer op.
Overigens is het onderwerp zeer actueel, daar een ingrijpende energietransitie zoals die zich destijds voltrok, ook vandaag de dag speelt met het stoppen met aardgas.
* Luc Wolters, Staatsmijn Beatrix. Gemiste kans of zegen? Vantilt, Heemkundevereniging Roerstreek, Stichting Rura (Roermond, Nijmegen 2018) 200 blz. € 25,-.
Voor leden van heemkundevereniging De Bongard is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage gevraagd van 2 euro.
Heemkundevereniging De Bongard Simpelveld-Bocholtz
